Bewonersavonden in de herhaling
Mijn blog van vorige week ging over het voorbereiden en mogelijk maken van heftige bewonersavonden. Ik legde nadruk op stevige voorbereiding en goed samenspel tussen bestuurder – vaak de burgemeester- en een onafhankelijke gespreksleider.
Ongeveer elke bewonersavond rond de vluchtelingenopvang mag inmiddels rekenen op ruime aandacht in de media, vooral als het fout gaat.
Fout in de zin van agressie, schreeuwen, voorstanders uitjouwen en bedreigen. Geregeld georganiseerd en opgejut door boze types en organisaties zoals de Nederlandse Volksunie.
Tafeltjes in plaats van plenair
Verschillende reacties op mijn blog gingen over het alternatief voor een grote volle zaal met een plenair ‘gesprek’. Want wat doe je, zoals Joop Kools reageerde, “als je een club ‘relschoppers’ in de zaal hebt en ook nog eens de media die dat uit gaan zenden”.
Zo’n alternatief is een inloopavond, zoals Luzette Wagenaar, burgemeester van Waterland organiseerde. Zijzelf en verschillende vrijwilligers waren aanwezig, er waren ruime inlooptijden, en inderdaad – aldus de NRC van 25 oktober – het bleef rustig.
Deze methode heeft zich ook bij andere lastige onderwerpen bewezen. Inloopavonden zonder centraal programma, gesprekken aan tafeltjes. De sociale druk is kleiner, meer mensen kunnen hun vragen en zorgen aan de orde stellen, informatie kan beter gedeeld worden. Bovendien is het lang niet zo aantrekkelijk voor de pers als er aan allerlei tafeltjes tamelijk gewone gesprekken plaatsvinden, zonder al te veel stemverheffing.
In de voorbereiding op dit soort bijeenkomsten is het behulpzaam inzichten uit de gedragspsychologie te benutten. Priming bijvoorbeeld: creëer condities die mensen in een ontvankelijker stemming brengen. Zorg voor voldoende deskundige gesprekspartners, die zijn geïnstrueerd over houding en gedrag. Onderschat het belang niet van voorwaarden als goede koffie met iets lekkers en genoeg (loop)ruimte in de zaal.
Duidelijk over besluit, gesprek over het hoe
Gerard van Reekum vraagt zich in zijn reactie af of er niet vooral stevig leiderschap nodig is, dat hardop zegt: “Beste mensen, ik zal meteen met de deur in huis vallen: wij gaan alle vluchtelingen die hier in Nederland arriveren, behandelen als elke andere aanwezige op ons grondgebied. Dat betekent dat de gearriveerde vluchtelingen net zoveel recht hebben op onze bescherming, huisvesting, inkomenszekerheid en wat al niet als dat u dat heeft, volgens de regels en wetten die hier gelden. We houden ons aan het Vluchtelingenverdrag. Dat gaan we niet veranderen. Koffie!”
Zou dit voldoende zijn? Het bieden van duidelijkheid is zeker sterk en het past bij de rol van het gemeentebestuur. Maar wat mij betreft is er vervolgens wél meer gesprek nodig.
Ik heb het niet over inspraak – ook al wordt het in de krant soms zo genoemd -, maar over het serieus nemen van zorgen en vragen die veel mensen hebben. Over het tegengaan van mythevorming over onveiligheid en de vermeende barbaarsheid van vluchtelingen. Er is ook behoefte aan feitelijke informatie: hoe lang blijven de vluchtelingen hier, wat doen ze, wat hebben ze nodig? Bovendien komen er veel bewoners omdat ze iets willen bijdragen. Zij accepteren de vluchtelingen als medebewoners. En zoeken naar manieren om hen te ontmoeten, het samenleven mogelijk te maken.
Laat over deze onderwerpen vooral stevige gesprekken plaatsvinden tussen bestuurders en inwoners. Echt investeren in voorbereiding en gespreksvoering helpt daarbij om te zorgen dat de goede gesprekken worden gevoerd.