Systeemverandering in Nepal

In het prachtige boek Koninkrijk vol sloppen beschrijft Auke van der Woud hoe het Nederland van de 19de eeuw de aanval inzette op ‘de openbare ontlasting’. Voor ons is het inmiddels lang vervlogen verleden tijd, in Nepal is dit vraagstuk nog aan de orde van de dag. De overheid heeft verkondigd dat Nepal in 2017 ‘open defecation free’ moet zijn. Dat betekent dat alle woningen een wc moeten hebben, dat mensen daar ook daadwerkelijk gebruik van moeten maken en dat er ook wordt voorzien in openbare toiletten. Dat doel te halen vergt een enorme krachtsinspanning van Nepali, Nepalese ngo’s, ontwikkelingsorganisaties en de overheid.

WASH

De Dutch WASH Alliance werkt hieraan mee, met steun van Buitenlandse Zaken. De alliantie bestaat uit Simavi, AMREF Flying doctors, AKVO, WASTE, RAIN en ICCO: zes Nederlandse organisaties die in Nepal en zeven andere landen samen met lokale en internationale ngo’s werken aan WAter, Sanitatie en Hygiëne. Die samenwerking is – zo bleek tijdens een recente reis van de WASH-stuurgroep – noodzakelijk voor duurzame oplossingen.

Educatie en voorzieningen

Een belangrijk onderdeel van het WASH programma is educatie. De samenhang tussen het ontbreken van sanitaire voorzieningen en ziektes werd voor velen duidelijk na een enorme diarree epidemie in 2009, die veel slachtoffers vergde. Inmiddels worden steeds meer dorpen voorzien van wc’s en raken mensen gewend aan het gebruik ervan. Tegelijkertijd worden slimme systemen toegepast om de menselijke mest op een veilige manier te benutten om de oogsten te vergroten.
Tijdens de reis langs dorpen en gehuchten op het Nepalese platteland vertelden mensen trots over hun nieuwe voorzieningen, en vooral over de samenwerking die nodig is om het voor elkaar te krijgen: de investering, het bouwen, het onderhoud, de gewenning.
Behalve sanitaire voorzieningen zijn ook watersystemen van levensbelang. In plaats van dagelijks uren te lopen om water te halen, worden systemen aangelegd om regenwater op te vangen en water uit bronnen door te leiden naar watertanks van alle huishoudens. Ook dit vergt samenwerking, vakmanschap, investeringen en nieuw gedrag.
We waren onder de indruk van alle resultaten. Bijvoorbeeld: in kurkdroog land was een leidingsysteem van meer dan 10 kilometer aangelegd, zodat tal van huishoudens schoon water hebben.

FIETS

Onderweg bespraken we met de dorpelingen en hun georganiseerd kader (vrouwen coöperatieven, dorps- en districtscomités) hoe duurzaam de gekozen oplossingen waren. De WASH-alliantie staat systeemverandering voor en toetst resultaten aan ontwikkelingen op vijf aspecten. Voor deze toets hanteert de WASH-alliantie het acroniem FIETS: de F van financieel duurzaam, dus liever microkrediet dan subsidie, de I van institutioneel, dus samenwerking van overheid en NGO’s en andere samenwerkende partners die vanuit opschaling denken en werken, de E van environment, de T van technologische mogelijkheden benutten zodat oplossingen kosteneffectief en toegankelijk zijn en de S van sociaal, het bereiken van vrouwen, outcasts en het actief betrekken van gebruikers.

Inzichten

De gesprekken over systeemverandering maakten twee dingen duidelijk. Ten eerste: hoe de inzichten en ideeën vanuit deze benadering in combinatie met de lokale kennis en kunde van waarde zijn en kunnen bijdragen aan een duurzamer resultaat. Ten tweede: hoeveel de lokale partnerorganisaties weten te bereiken, ondanks de enorme armoede in Nepal en de klimatologisch, politiek en economisch zware omstandigheden. De conclusie van onze reis was duidelijk: Werken aan duurzame resultaten vergt op voet van gelijkwaardigheid in gesprek blijven tussen Nederlandse en Nepalese organisaties.

Ik schreef deze blog als onafhankelijk voorzitter van de stuurgroep van Dutch WASH Alliance.

Voor meer info zie http://www.washalliance.nl/