De geheimzinnige algoritmes in ons eigen denken
We kunnen allemaal wel zo bibberig doen over de overname van algoritmes, maar dan gaan we ervan uit dat wij rationele wezens zijn en dat de mens zo zuiver kan denken. En dat is helemaal niet zo! Ons denken is totaal vervormd en nog erger: we hebben het niet door.
Allereerst vervormen natuurlijk onze emoties ons denken en zeker als we stress hebben. Maar wat ons denken vooral vervormt, is ALLES wat we geleerd hebben!
Nu zul je zeggen, come on, dat is ons denken. Maar is dat echt zo? Want ons denken is vaak een herhaling van gedachtes, van eigen ‘waarheden’ en (zoals natuurkundige en grondlegger van de dialoog, David Bohm, het uitdrukt) van onze vooronderstellingen. Onze hersenen, die chemisch aangestuurd worden, vinden het ontzettend ‘lekker’ om onze eigen vooronderstellingen bevestigd te zien. Ja, lekker, omdat dit stofjes aanmaakt die ons ons heel prettig laten voelen.
Daarnaast is ons denken ‘waarnemen’ en daarom per definitie gekleurd en dus ingeperkt door de cultuur waarin we zijn opgegroeid. We weten toch best dat we ontzettend veel niet zien en niet eens laten binnenkomen.
En tot slot is ons denken fragmentarisch en absoluut niet integraal, een van de kernproblemen volgens de eerder aangehaalde David Bohm. Ooit heeft de RMO nog geanalyseerd dat een van de kernoorzaken voor het ontstaan van de kredietcrisis was: ons kokerdenken.
En als we verkeerd denken, DOEN we ook de dingen verkeerd – zo leert de psychologie ons.
Dus kunnen algoritmes die wel integraal zijn, die de waarden expliciet maken en die ontdaan zijn van door eigen belang ingegeven emoties, HEEL ERG HELPEND ZIJN.
En wat doen we dan met ons denken? Daan Roosegaarde zegt dat we oude ideeën los moeten laten, ons niet meer zo vast moeten zetten: vrij denken, veerkrachtig denken. En Yuval Harari zegt zelfs tegen de jongere generatie: “Luister niet naar de ouderen. Zij herhalen alleen maar wat vroeger wellicht hielp, maar nu niet meer…”
Hoe kunnen we onszelf en de mensen om ons heen helpen in vrij denken?
David Bohm zegt: reflecteer op ons denken!!
De RMO zegt: tegenkracht organiseren.
Organisatieadviseurs (bv Hans Vermaak): zoek de plek der moeite op, durf je ongemakkelijk te voelen.
En dat vraagt van ons allemaal veerkracht in ons denken, durf om voorbij te gaan aan ons eigen gelijk.
- 21 lessen voor de 21e eeuw, Yuval Harari
- Dialoog, David Bohm
- Daan Roosegaarde: op YouTube