Online kan ook prima

We hebben ze nog steeds, die momenten dat we terugverlangen naar het offline tijdperk. Toen het mogelijk was om rond te kijken bij de groep en dan meteen te weten hoe iedereen erbij zat. Toen nog niet de helft van de deelnemers werd verbeeld door een klein bolletje met hun initialen onder in het scherm. Maar er is wel degelijk met een grote vaart veel ten goede veranderd.

Er zijn tools ontwikkeld met goede mogelijkheden voor digitaal bijeenkomen. Platforms als Teams, Zoom, Webex en GoToMeeting verschillen allemaal iets van elkaar, maar het is niet zo dat eenzelfde knop in een ander platform iets heel anders betekent. Je kunt er dus gemakkelijk tussen schakelen.

We merken dat werkvormen die we offline gebruiken, prima om te zetten zijn naar online. Je kunt ook via het beeldscherm vrolijke kennismakingsspelletjes doen en deelnemers laten bewegen. Kortgeleden noemde een deelnemer een door ons ontworpen themadag “gezellig”. Die benaming hadden we nog niet eerder gehoord gekoppeld aan computerbeeldwerken. Online trainingen kunnen wel degelijk ook inspirerend en emotioneel zijn. Als je maar – net als offline – zorgt voor afwisseling in activiteiten en in de grootte van de groep (plenair voor presentaties, subgroepen en tweetallen voor verdieping).

We experimenteren met Miro, Jamboard, Kahoot, Mentimeter en Qandr – instrumenten om een bijeenkomst interactief en levendig te maken en om efficiënt samen te werken. De techniek is niet de grens van wat er mogelijk is om mooie werkvormen online te gebruiken; dat is je creativiteit.

Wat is er echt anders aan online bijeenkomsten?

Gesprekken verlopen vaak iets rustiger, doordat de deelnemers zich ervan bewust zijn dat niemand meer iets verstaat als ze door elkaar heen praten.
De gespreksleider leidt het plenaire gesprek nadrukkelijker: spreekt deelnemers individueel aan, geeft het woord, vat inhoudelijk samen en benoemt ook het metaproces.
Met grote groepen is een assistent wenselijk of zelfs noodzakelijk: checken of iedereen er is, laatkomers binnenlaten, bijhouden wat er in de chat geschreven wordt, informatie op scherm delen, subgroepen indelen.
Wanneer het inhoudelijk of relationeel schuurt, wordt het online lastig. Dan wreekt zich dat non-verbale communicatie minder goed zichtbaar en voelbaar is. Zeker als niet alle deelnemers in het scherm getoond worden.
Aan online participatie doen andere mensen mee dan er bij live bijeenkomsten zouden zijn gekomen. De drempel is lager en hoger tegelijk: je hoeft er niet de deur voor uit en je bent er minder tijd mee kwijt, maar het vraagt een zekere vaardigheid en instelling. Online geeft sowieso een individueler gevoel, minder veilige dekking van het clubje gelijkgestemden bij wie je in de buurt gaat zitten in de zaal.
Natuurlijk kan er technisch nog wel eens iets mis gaan, ook al is vooraf alles zorgvuldig uitgeprobeerd. In een live bijeenkomst is dat dikwijls soepel op te lossen, maar online zijn alle deelnemers er stress verhogend getuige van en kan het hele proces stagneren.

Voorbeelden

Hoe we online werken, beschreven we eerder in de blog Hoe werken wij coronaproof?
Inmiddels hebben we ook ervaring met grote groepen deelnemers en langdurige sessies.

• We organiseerden een themadag voor 50 medezeggenschappers van een zorginstelling. We startten met een welkom door de OR-voorzitter en een gesproken column om de doelen en de sfeer van de dag neer te zetten. Dan een quiz over de WOR, waar iedereen enthousiast aan meedeed. Daarna maakten de deelnemers een eerste keuze uit de vier workshops Besluitvorming onder druk, Adviezen schrijven, Prioriteiten stellen en Financiële stukken lezen. Daar werd twee uur in groepen van maximaal 12 mensen intensief aan gewerkt. In de lunchpauze was er een filmpje dat uitnodigde ter ontspanning te dansen. ’s Middags volgde een tweede ronde workshops en een vrolijke afsluiting.
• We deden mee aan een Europese conferentie van 80 outdoor experiential educators die via Zoom en Trello hun best practices deelden in 30 workshops, koffieruimtes en plenaire sessies. Hilarisch en een echt weerzien. Nu moeiteloos internationaal. Alleen de tijdszones leveren nog beperking om elkaar te ontmoeten.

De Beuk